İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV), Avrupa Birliği desteğiyle hayata geçirdiği Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı kapsamında gerçekleştirdiği bir yıllık saha araştırmasının sonucunda ortaya çıkan 11’inci kültür politikaları raporu Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemi başlığıyla yayımlandı.
Doç. Dr. Ulaş Bayraktar tarafından kaleme alınan rapor, Türkiye’de birbirinden çok farklı aktörleri ve profilleri içinde barındıran kültür ekosisteminin genel bir resmini çizmeyi amaçlıyor. Raporun, yerel yönetimler ve sivil kültür-sanat kuruluşları arasında güçlü bir diyalog ve işbirliği zemini oluşturması, bu sayede yerel kültür politikalarının uzun vadeli bir perspektifle ortaklaşa kurgulanmasını mümkün kılacak bir tartışmayı başlatması hedefleniyor.
“Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemi” başlıklı raporun tamamı buradan okunabilir.
Türkiye’de kültür politikalarının kentlerin ve bölgelerin ihtiyaçlarına uygun şekilde, yerel aktörler tarafından şekillendirilmesi, bir ihtiyaç olarak karşımızda duruyor. Oysa Kamu Yönetimi Reformu’yla kaynakların dağıtımı ve yetki aktarımı bağlamında yerelleşmenin ve yerinden yönetimin potansiyelini barındıran belediyeler, diyalog ve işbirliği zemini için gerekli finansal ve yapısal olanaklara hâlâ erişmiş görünmüyor. Kültür-sanat alanında faaliyet yürüten STK’ların kültür politikası oluşturma veya geliştirmeye olan ilgisi oldukça yüksek olmasına rağmen bu süreçlere katılım ve müdahillikleri bir o kadar düşük. Bunun başlıca nedeni, paydaşlar arasındaki diyalog eksikliği ve birlikte çalışma niyetinin gösterilmemesi.
Bu araştırma, Türkiye’de birbirinden farklı aktörleri ve profilleri içinde barındıran kültür ekosisteminin genel bir resmini çizmeyi amaçlıyor. “Katılımcı, kapsayıcı, eşitlikçi, hak temelli bir kültür ekosistemini ortaklaşa kurmak için ne tür eylemlere, mekanizmalara ve girişimlere ihtiyaç var? Kimler kültür politikalarının geliştirilmesinde rol oynuyor? Bu süreçte kısıtlar, fırsatlar, zorluklar neler? Yerelde faaliyet yürüten kültür profesyonellerinin ihtiyaçları neler?” sorularına yanıt arıyor.
Araştırma, Türkiye’nin farklı kentlerinde kültür-sanat alanında faaliyet gösteren STK’lar ve yerel yönetimler arasındaki ilişkileri teşhis etmek amacıyla, kültür sektörünün farklı bileşenleriyle nitel ve nicel veri toplama yöntemlerinden faydalanılarak Mart–Ekim 2023 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Bu kapsamda, toplamda 12 şehirde 139 bilgi verenle yarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşme, 30 farklı şehirden 157 katılımcıyla odak grup toplantısı, ülke genelinde 406 çevrimiçi anket ve 1.245 katılımcıyla yüz yüze anket yürütüldü.
Araştırmanın tasarımı ve bulguların analizi esnasında kültürel alan bir ekosistem olarak ele alındı ve Milenyum Ekosistem Değerlendirmesi’nde (MED) yer verilen çerçeveden faydalanıldı. Araştırmanın amacı doğrultusunda bu ekosistem içindeki aktörler; kültür-sanat alanında faaliyet gösteren STK’lar, belediyeler ve kent sakinleri olarak belirlendi. Bu üç bileşen; birbirini tanıma ve birbirinden haberdar olma, işbirliği yapma, etkinliklere ve karar alma süreçlerine katılma gibi farklı boyutlarda incelendi. İncelemede demografik ve coğrafi özellikler, sahip olunan kaynaklar gibi farklı belirleyici unsurlar göz önünde bulunduruldu.
Araştırma sonucunda öne çıkan bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir:
“Türkiye’de Yerel Kültür Ekosistemi” başlıklı rapor için gerçekleştirilen araştırmanın ayrıntıları verilerini buradan inceleyebilirsiniz.
Bu web sitesi, Avrupa Birliği’nin maddi desteği ile oluşturulmuştur ve sürdürülmektedir. İçerik tamamıyla İstanbul Kültür Sanat Vakfı sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.